Galeria pobożnych wierzeń

Galeria pobożnych wierzeń, Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Co klatka schodowa to przystanek autobusowy. Łącznie 5 przystanków. W kilometrowej sztabie mieszka 8000 ludzi. Nowe Corviale to megablok w  południowozachodnim Rzymie. Wzdłuż 9 kondygnacyjnej bryły znajduje się niższa tej samej długości. Łącznie to 1200 mieszkań. Budowę kolosa rozpoczęto w 1975. Po 7 latach oddano pierwsze mieszkania.

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Blok zaprojektowany przez zespół Mario Fiorentino jest jak skład kolejowy, który zatrzymał się w polu. Wokół kontrastujący krajobraz łąk, pasażerowie korzystają z okolicznych upraw, konie na wybiegu.

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Na pochyły dach garażu spada pranie z suszarek i nikt go nie zbiera. Na dnie studni doświetlających galerie zbierają się śmieci. Na podestach nie pachnie, choć jest bardzo dużo kwiatów. Z przestrzeni wspólnych mało kto korzysta, pralnia na poddaszu z tarasem jest zapuszczona i nieużywana. Do budynku wprowadzono nowe funkcje, ale nieznacznie wpływają na jakość życia.

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Skrzynki na listy – Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Nowe Corviale to zrealizowana obsesja modernistów. 958 m żelbetu, aleja handlowa na 4 piętrze (dzisiaj zabudowana mieszkaniami), niekończące się galerie, pomosty i platformy. W tym czasie w Polsce powstawały Superjednostka w Katowicach, Falowce w Gdańsku. Marzenia o budowaniu dłużej, wyżej, szybciej. Właściwie wszystkie tego typu projekty okazały się porażkami i doprowadziły do kompromitacji  modernizmu w powszechnej świadomości.

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Agnieszka Hałas

Przekroje, Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino.

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Google Earth

Nowe Corviale, Rzym 1975-82, proj. Mario Fiorentino, fot. Google Earth

Corbu dla Corbu

Muzeum Heidi Weber (Centrum Le Corbusiera) w Zurychu, proj. Le Corbusier 1960-67.

Ostatni budynek Le Corbusiera to muzeum Le Corbusiera. Niebywałe zadanie zaprojektowania obiektu mieszczącego jego własną kolekcję obrazów i grafik zleciła mistrzowi Heidi Weber w 1960. Obiekt został ukończony 7 lat później – 2 lata po śmierci architekta. Prostopadłościenna bryła mieszcząca ekspozycję przykryta jest charakterystycznym stalowym baldachimem, który zacienia przeszklone wnętrza i stanowi zadaszenie użytkowego płaskiego dachu.

Muzeum Heidi Weber (Centrum Le Corbusiera) w Zurychu, proj. Le Corbusier 1960-67

Muzeum Heidi Weber (Centrum Le Corbusiera) w Zurychu, proj. Le Corbusier 1960-67.

Muzeum Heidi Weber (Centrum Le Corbusiera) w Zurychu, proj. Le Corbusier 1960-67

Muzeum Heidi Weber (Centrum Le Corbusiera) w Zurychu, proj. Le Corbusier 1960-67

Warstwy

Wiele scen filmu Tokijska opowieść  w reż. Yasujiro Ozu toczy się w tradycyjnych japońskich domach. Na ujęciach widać wieloplanowość wnętrz – równoległe ramy, za którymi są następne pomieszczenia.

Tokijska opowieść, reż. Yasujiro Ozu 1953.

Tokijska opowieść, reż. Yasujiro Ozu 1953

Architekci japońscy niejednokrotnie wykorzystywali tę cechę tradycji budowlanej. W latach 60. XX w. Hiromi Fujii zaprojektował kilka obiektów opartych na prostych układach prostopadłościanów (koncentrycznych, zmniejszających się, przenikających). Jego projekt E-2 z 1968 oparty jest na sześciennej siatce, która założona jest na wnętrze i teren otwarty – tak powstała sekwencja atriów.

Projekt E-2, proj. Hiromi Fujii 1968, źródło: frac-centre.fr

Projekt E-2, proj. Hiromi Fujii 1968, źródło: frac-centre.fr

W domu Todoroki z 1975 Fujii zastosował efekt zmniejszających się sześcianów, co widać dzięki kwadratowym otworom. Te rozwiązania wydają się być kontynuacją japońskich tradycji. Podobnie jak wieloplanowe wnętrza projektowane dziś przez Ryue Nishizawę i Sou Fujimoto.

Dom Todoroki, proj. Hiromi Fujii 1975, źródło: Japan Architect 283/1980

Dom Todoroki, proj. Hiromi Fujii 1975, źródło: Japan Architect 283/1980

Dom Todoroki, proj. Hiromi Fujii 1975, źródło: Japan Architect 283/1980

Dom w Tanggu, Chiny, proj. Ryue Nishizawa 2003.

Dom w Tanggu, Chiny, proj. Ryue Nishizawa 2003.

Warto dodać, że zachodni architekci hołdowali takim pomysłom i podobne rozwiązania – jednak wyabstrahowane z kontekstu – można znaleźć np. w projektach Petera Eisenmana (który publikował prace Fujii w magazynie Oppositions), a bardziej usystematyzowane w pracach Oswalda Mathiasa Ungersa.

Zabierzcie tam swoich klientów

Ogród zimowy jako przedłużenie pokoju – Dom Schminke, Lobau, proj. Hans Scharoun 1930-33.

32 km od granicy, zaledwie 180 km od Wrocławia, w dość przygnębiającym i zahukanym enerdowskim miasteczku stoi jeden z najlepszych domów XX w. Dom Państwa Schminke Hansa Scharouna został zrealizowany w 1933, w trakcie wojny mieściło się w nim tymczasowe dowództwo Armii Czerwonej, w latach 50. budynek mianowano imieniem botanika Oswalda Richtera i wtedy stał się tzw. Pionierhaus (domem młodych pionierów NRD), w latach 90. był domem wypoczynkowym. Do dziś można spędzić w nim noc, ale jest udostępniony w całości do zwiedzania.

Okno jadalni – Dom Schminke, Lobau, proj. Hans Scharoun 1930-33.

Widok od ogrodu – Dom Schminke, Lobau, proj. Hans Scharoun 1930-33.

Wąski trakt domu pozwolił na doświetlenie przestrzeni dziennej parteru z 3 stron. W pochmurny dzień w białym pomieszczeniu jest jasno i pogodnie. Ikonę budynku stanowi ogród zimowy i taras sypialni, które połączone są zewnętrznymi schodami z terenem. Przy wielkim oknie, przy wejściu stoi duży stół dla całej rodziny. Na piętrze małe pokoje dzieci dostępne są z korytarza, służącego jako garderoba. Spektakularne są świetliki nad łazienką. Szafy są wbudowane, nie potrzeba meblościanek. Parapet jest jednocześnie biurkiem. Wyszukane mechanizmy służą do otwierania filigranowych okien w ramach ze stali i drewna. Dom stoi na dużej działce, teren opada – z wnętrza rozpościera się daleki widok…

Widok znad stawu – Dom Schminke, Lobau, proj. Hans Scharoun 1930-33.

Wejście i okno do holu/jadalni – Dom Schminke, Lobau, proj. Hans Scharoun 1930-33.

Dom Schminke, Lobau, proj. Hans Scharoun 1930-33.

Ogród zimowy jako przedłużenie pokoju – Dom Schminke, Lobau, proj. Hans Scharoun 1930-33.

Połączenie tarasów z terenem – Dom Schminke, Lobau, proj. Hans Scharoun 1930-33.

Wycieczka obowiązkowa! Info i profesjonalne zdjęcia na stronie Stiftung Haus Schminke.